ŞAH DAMARI TÜMÖRÜ ÇOCUKLARDA DA GÖRÜLÜYOR…

Nefes darlığı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü gibi belirtiler veren şah damarı tümörleri çocuk yaşlarda da görülüyor. Prof. Kalko geçtiğimiz günlerde ameliyat ettikleri hastanın 5 yaşında olduğunu belirterek tıp literatüründeki en genç hasta olduğunu kaydetti.

Nefes darlığı, ses kısıklığı, yutma güçlüğü, kısmi felç gibi belirtiler veren şah damarı tümörleri genelde iyi huylu tümörlerdir. Uzmanlar bu tümörlerin mutlaka çıkarılması gereken tümörler olduğuna vurgu yaparak hastalarda ilerleyen dönemde felç geçirme veya boğularak ölme gibi tehlikelere neden olduğunu belirtiyor. Bulundukları bölge itibari ile ameliyat şansı düşük olan bu tümörler Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Yusuf Kalko’nun geliştirdiği teknikle lokal anestezi ile çıkarabiliyor. Kalko bu gibi tümörlerin genetik geçişli olduğunun altını çizerek ailede hikayesi olanların mutlaka şah damarı tümörü açısından tetkik edilmeleri gerektiğinin önemine vurgu yaptı.

Bu tarz tümörlerin genelde iyi huylu olduğunu ancak bulundukları bölge itibari ile mutlaka çıkarılmaları gerektiğini vurgulayan Prof. Dr. Yusuf Kalko,” Ender görülen bir rahatsızlık olan şah damarı tümörleri beyne giden toplardamarlara yakın bölgede olduğu için ses kısıklığı, nefes darlığı, nadir de olsa kısmi felçle sonuçlanabiliyor. Şah damarı tümörleri 3 tipten oluşuyor. Damara yapışık olmayan basit tip olarak tanımladığımız tip 1 ile damarı 180 derece saran tip 2 ve damarı 360 derece saran tip 3 dediğimiz kötü yerleşimli tümörler olarak sınıflandırılıyor. Bu tarz tümörler genellikle iyi huylu olurlar ancak bulundukları bölge itibari ile mutlaka çıkarılmaları gerekir. Çünkü burası dile, ses tellerine, nefes borusuna yakın ve hassas bir bölgedir ayrıca şah damarının ve beyne giden toplardamarların bulunduğu bölgedir. Dolayısıyla buradaki tümörler için saatli bomba tabirini kullanabiliriz.” dedi.

Bazen hiç belirti vermeyebiliyor.

Şah damarı tümörlerinin hiç belirti vermeden de ilerleyebildiklerine dikkat çeken Kalko,” Ses kısıklığı ve nefes darlığının yanı sıra yutma güçlüğü, boyunda ele gelen kitle ya da ağırlık hissi yapabileceği gibi hiç belirti vermeden de ilerleyebilir. 15 santime kadar büyüyebilen fakat hiçbir şekilde belirti vermeyen ve dışarıdan kendini göstermeyen tümörler söz konusu, bazen de 3-4 santim büyüklüğünde olup kendini gösteren tümörlerden bahsedebiliriz. Sonuç olarak tümörün boyutu ne olursa olsun bulundukları bölge itibari ile mutlaka alınması gereken tümör türleridir. Şah damarı tümörlerinin tanısını Kulak Burun Boğaz uzmanları koyar. Bu yüzden saydığım belirtilerle karşılaşılması durumunda mutlaka bir Kulak Burun Boğaz Uzmanına başvurmak gerekir. Şah damarı tümörlerinde genetik geçiş de önemli bir faktör. Bu yüzden ailede; anne, baba ve kardeşlerde şah damarı tümörü hikayesi varsa diğer aile bireylerinin de mutlaka tetkik edilmesi gerekir.” şeklinde konuştu.

Şah damarı tümörü görüldüğü an çıkarılmalıdır.

Şah damarı tümörlerinin görüldüğü an mutlaka çıkarılması gerektiğinin önemine değinen Kalko,” Şah damarının etrafında dilimizi hareket ettirdiğimiz sinir, yüzümüzü hareket ettiren sinir, ses sağlayan sinir, beyin toplar damarları, nefes ve yemek borularımız var. Şah damarı tümörleri büyüdüğü zaman buralara bası yapar. Eğer zamanında bu kitleye doğru müdahale yapılmazsa kitle çok büyüyor ve hasta boğularak ölebilir, felç olabilir, ses felci olabilir ya da yüzünde eğiklikler oluşabilir. Bu yüzden şah damarı tümörleri görüldükleri anda çıkarılmalıdır.” ifadelerini kullandı.

Çocuklarda da görülüyor.

Şah damarı tümörlerinin çocuklarda da görüldüğüne değinen Dr. Kalko,” Literatürdeki en genç hasta 8 yaşındaydı. Ancak geçtiğimiz günlerde 5 yaşındaki bir çocukta da şah damarı tümörüne rastladık ve ameliyatını yaptık. Bu hasta şu anda tığ literatüründeki en genç şah damarı tümörü hastası. Biz bu ameliyatları uygun hastalarda lokal anestezi ile yapıyoruz. Ancak son hastamızın yaşı çok küçük olduğu için ameliyatı genel anestezi altında gerçekleştirdik ve tümörü başarı ile aldık.” dedi.

Lokal anestezi ameliyatın risklerini minimize ediyor

Lokal anestezi ile yaptıkları ameliyatların avantajlarına değinen Prof. Kalko,” Özellikle tip 1 ve tip 2 dediğimiz tümörlerin bulunduğu hastalara rutin olarak lokal anestezi uyguluyoruz. İleriki dönemde tip 3’ün de buna katılabileceğini düşünüyoruz. Şah damarı tümörü ameliyatlarında genel anestezideki standart risklerin dışında bir de yüz ve boyundaki sinirlerin zedelenme riski söz konusu. Ameliyat, yüz sinirini etkilerse yüzde gerilme ya da yüz felci, ses sinirini etkilerse ses kısıklığı, şah damarını etkilerse inme gibi pek çok risk taşıyor. Kazara bir sinir hasarı yapılsa bu da hastanın hayatına mal olabilir. Lokal anestezide ise tümörü kaldırdıkça hasta rahatsız oluyor, öksürüyor ya da şiddetli ağrı duyuyor. Biz de ona göre önlem alıyoruz. Daha yukarıdan ya da daha aşağıdan sinire dokunmadan alıyoruz tümörü. Ayrıca önemli bir değer nokta da Şah damarı tümörlerinde genel anestezi altında tansiyonla ilgili çok ciddi sıkıntılar yaşanabiliyor. Lokal anestezide böyle bir sıkıntı ile karşılaşmadık. Ameliyat ortalama 1 saat sürüyor. Hasta yoğun bakıma girmeden normal odaya alınıyor. 1-2 gün içerisinde de taburcu oluyor.” dedi.

AMERİKAN PEDİATRİ AKADEMİSİNDEN ANİ BEBEK ÖLÜMLERİNİN ÖNLENMESİ İÇİN ÖNERİLER…

Medigold Sultan Hastanesinden Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ahmet Karataş ani bebek ölümlerinin önlenmesi konusunda ailelere önemli tavsiyelerde bulundu. Karataş Amerikan Pediatri Akademisinin önerilerini paylaştı.

·         1 yaş altında bebekler mutlaka her zaman sırt üstü yatırılmalıdır. Yan yatırma ve yüzüstü yatırma apirasyonu (Yemeğin soluk borusuna kaçması)’ından korumaz. Sırtüstü yatırıldığında aspirasyon riski artmamaktadır. Bebek yatakta sırt üstü-yüz üstü pozisyonlar arasında kendi kendine dönebilecek kadar büyüdükten sonra, kendi döndüğü pozisyonda bırakılabilir.

·         Yatak zemini-şilte sert olmalı, gergin çarşafla örtülmüş olmalıdır. Bebek yataklarının-beşiklerinin sağlam ve güvenlik standartlarına uygun olmasına dikkat edilmeli, şilte yatağa uygun olmalı, kenarlarda boşluk kalmamalı, bebeğin altına yastık konulmamalı, ortamda kablo, panjur ipi gibi cisimler olmamalı, bebek pusetlerde uzun süreli yatırılmamalı, pusetteyken uygun pozisyonda olmasına dikkat edilmelidir. Baş yukarıda, yüzü açıkta olmalı, burnunu tıkayan herhangi bir şey olmamalıdır.

·         Bebekler anne-babalarıyla ile aynı yatakta yatmamalıdır. Bebeğin yatağı anne-baba yatağının yakınında olmalı, anne emzirirken bebeği yatağına alsa da sonrasında kendisi uyumadan bebeği kendi yatağına yatırmalıdır. Annenin koltukta emzirirken uyuyakalması ani bebek ölüm riskini çok arttırmaktadır. Bebekler sigara içen, çok yorgun, ilaç veya madde kullanımı olan kişilerle, anne-babaları dışında birisiyle, kardeşiyle, yumuşak zeminde yatırılmamalıdır.

·         Yumuşak, boğulma riski yaratabilecek cisimler yatakta-beşikte olmamalıdır. Bebeğin giysileri onu sıcak tutacak, yüzünü-başını örtmeyecek özellikte olmalıdır.

·         Gebelikte ve doğum sonrasında sigara içilmemelidir. Anne ve bebeğin yanında sigara içilmemeli, bebekler sigara içilen ortamlardan kesin olarak uzak tutulmalı, bebek sigara içen birisiyle yatmamalıdır.

·         Gebelikte ve doğum sonrasında alkol ve madde kullanılmamalıdır. Özellikle alkol-madde kullanımı ve bebekle birlikte yatma ani bebek ölüm riskini belirgin olarak arttırmaktadır.

·         Anne sütü alan bebeklerde anne bebek ölüm riski azalmıştır. 

·         Emzik kullanımında ani bebek ölüm sıklığı daha azdır. Bebeğe uyumadan önce emzik verilebilir, bebek istemiyorsa zorlanmamalı, emzik boyuna asılmamalı, bebeğin giysisine iliştirilmemeli, emziğe içi doldurulmuş, yumuşak oyuncaklar iliştirilmemeli, emzik vermek için bebeğin AS almaya, emmeye iyice alışması beklenmelidir. 

·         Ortam ısısı çok yüksek olmamalıdır. Bebeğin giysisi aynı ortamdaki erişkine göre bir kat daha fazla olabilir, bebeğin terleyip terlemediği kontrol edilmeli, yüzünün örtülmesi önlenmelidir.

·         Aşıların ani bebek ölümüme neden olduğuna dair bilgi yoktur, aksine bazı çalışmalarda aşılamanın koruduğu yönünde bilgiler vardır.

·         Motor gelişimi desteklemek, kasların kullanımını kolaylaştırmak ve sırt üstü yatırılmaya bağlı kraniyal deformite (kafa yamukluğu) gelişmesini önlemek için bebeklerle aktif vakit geçirme tercih edilmelidir.